در زمان شاهان قاجار، تبریز محل اقامت ولیعهد بود، اما تا نیمه دوم قرن نوزدهم بود که این شهر دوباره رونق یافت. تبریز با گشودن ایران به سوی غرب در اواخر قرن بیستم بیشترین شکوفایی را تجربه کرد، زمانی که این شهر به مهم ترین ایستگاه بین راهی ایران و دریای سیاه تبدیل شد و برای مدت کوتاهی به پایتخت اقتصادی نیز تبدیل شد. در سال 1908 این شهر مرکز قیام علیه محمدعلی شاه بود که تنها با مداخله وحشیانه روسیه می توانست سرکوب شود. در جریان جنگ دوم ایران و روسیه، این شهر توسط نیروهای تزار اشغال شد. با این حال، پس از امضای عهدنامه ترکمانچای، یک قرارداد صلح و تجارت که به جنگ ایران و روسیه در 1826-1828 پایان داد، به ایران بازگردانده شد.

تبریز تاریخی بسیار غنی دارد و در گذشته آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است. متأسفانه بسیاری از آنها در اثر تهاجمات و حملات مکرر قدرت های خارجی، بی توجهی دولت های حاکم و نیز بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل ویران شده اند. آنچه اکنون باقی مانده بیشتر از دوره های ایلخانی، صفویه و قاجاریه است. برخی از بناهای تاریخی شاهکارهای بی نظیر معماری هستند.
تبریز دومین شهر صنعتی بزرگ بعد از تهران است و توسعه صنعتی آن دلیل مهاجرت شدید به این شهر است. این شهر همچنین دومین شهر بزرگ ایران است که در آن برج ساخته شده است. تبریز مرکز اداری، تجاری، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی آذربایجان است و صنایع اصلی آن مواد غذایی، شیمیایی، کانی های غیرفلزی، فلزات اساسی، نساجی و ماشین آلات فرش است. علاوه بر این، تبریز مرکز صنایع سنگین از جمله صنایع ماشین آلات و تجهیزات است. تبریز از دیرباز مرکز پیشرو در تولید چرم بوده و به سایر صنایع دستی نیز معروف است. فرش های دستباف تبریز و مراغه به دلیل طراحی خاص و کیفیت بالا در سراسر جهان شهرت دارند، بنابراین صادرات آنها یکی از مهمترین منابع تجارت ارز در ایران به شمار می رود. امروزه ساکنان تبریز به زبان ترکی (آذری) صحبت می کنند و این شهر پایتخت شیعیان در سراسر جهان بوده است و اکثر ساکنان آن پیرو شیعه اثنی عشری هستند.