قلمزنی (همچنین قلمزنی) هنر فلزکاری باستانی ایرانی است. این شامل حکاکی با اسکنه و چکش بر روی فلزات مختلف مانند طلا، نقره، مس، برنج و برخی آلیاژها است. منشا آنها به 5-7 هزار سال قبل باز می گردد. اما تاریخ مستند آن به دوره ساسانی در حدود سال 700 میلادی باز می گردد.
در عصر هخامنشیان، عصر طلایی فلزکاری، روش‌های مختلف فلزکاری چنان توسعه یافت که قرن‌ها و هزاره‌های بعدی را تحت تأثیر قرار داد.
قلمزنی پس از اسلام همچنان در ایران رواج داشت. از این دوره ظروف منحصر به فردی به شکل پرندگان و حیوانات باقی مانده است. دوران شکوفایی قلمزنی عمدتاً در سلسله سلجوقیان و صفویان بود. فلزکاری خاص دوره سلجوقی شامل منبت‌های نقره و مس قرمز روی برنج و برنز بود.
در عصر صفویه از جمله نام امامان شیعه حک می شد. ادوات مسی و مفرغی و در و پنجره های فولادی اماکن مذهبی و مقدس در این عصر متداول بوده است. این نقوش بیشتر شامل حیوانات بالدار با سر شیر، گیاهان و پرندگان، اجتماعات درباری، دعوا و شکار، رقصندگان، نوازندگان و آلات موسیقی حکاکی شده با طلا و نقره بود. فلزکاری صفویان به قدری پیچیده بود که شهرت جهانی پیدا کرد و در آن زمان به نقاط مختلف جهان صادر می شد.
صنعتگر برای حکاکی پشت قطعه کار را با قیر می پوشاند تا صدای زیادی ایجاد نکند و سوراخ نشود. سپس موتیف مورد نظر بر روی سطح قطعه کار کپی می شود. پس از حکاکی طرح ها، صنعتگر قیر را گرم می کند و سپس شیارها و قسمت های تراشیده شده را با زغال پودری می پوشاند. این نقوش معمولاً شامل اشکال هندسی، طبیعی، انسانی و حیوانی و همچنین مینیاتور است. پس از تمیز کردن و صیقل دادن خطوط مشکی، طرح روی سطح قطعه کار ظاهر می شود.
قلمزنی را معمولاً روی بشقاب، کاسه، گلدان و … اجرا می کنند. ابزارهای مختلفی برای قلمزنی استفاده می شود، به عنوان مثال. انواع اسکنه، چکش، سندان، کولیس، دستگاه های خم کن و … دو سبک اصلی قلمزنی در ایران سبک تبریز و اصفهان است. در سبک تبریز فشار حرکت اسکنه و حکاکی با فشار مچ و در سبک اصفهانی با چکش زدن اعمال می شود.
